Nam Châm Là Gì? Các Loại Nam Châm Thường Gặp Trong Cuộc Sống

Nam châm là một vật liệu quen thuộc trong đời sống hàng ngày – từ những chiếc móc treo trên tủ lạnh, tai nghe, loa, cho đến các thiết bị điện tử, động cơ công nghiệp. Nhưng bạn có bao giờ tự hỏi: Nam châm là gì? Có bao nhiêu loại nam châm? Và chúng khác nhau như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết sau!

💡 Nam châm là gì?

Nam châm là vật liệu có khả năng tạo ra lực hút hoặc đẩy đối với một số vật liệu như sắt, thép, niken, cobalt. Lực đó gọi là lực từ, và vùng không gian xung quanh nơi lực này tác dụng được gọi là từ trường.

Nam châm có thể:

• Hút các vật bằng kim loại sắt

• Tạo ra dòng điện (khi chuyển động trong cuộn dây dẫn)

• Ảnh hưởng đến các thiết bị điện tử và từ tính

Tính chất nổi bật nhất của nam châm là:
🔹 Có hai cực: cực Bắc (N) và cực Nam (S)
🔹 Các cực khác dấu thì hút nhau, cùng dấu thì đẩy nhau

🧲 Phân loại nam châm

Nam châm được chia thành nhiều loại, nhưng phổ biến nhất là theo nguồn gốc tạo từ tính và vật liệu chế tạo:

1. Nam châm tự nhiên

Đây là loại nam châm có trong tự nhiên, thường gặp dưới dạng quặng magnetite (Fe₃O₄) – có khả năng hút sắt nhẹ.

📌 Đặc điểm:

• Từ tính yếu

• Không đều và khó kiểm soát

• Ít được sử dụng trong công nghiệp hiện đại

2. Nam châm nhân tạo

Là loại nam châm được con người chế tạo để tăng độ mạnh, ổn định và ứng dụng đa dạng hơn. Nam châm nhân tạo chia làm 2 nhóm lớn:

a. Nam châm vĩnh cửu (Permanent magnets)

Là loại giữ từ tính lâu dài, không bị mất đi theo thời gian (trong điều kiện sử dụng bình thường).

📌 Các loại nam châm vĩnh cửu phổ biến:

• Nam châm Ferrite (gốm):

  • Màu đen, rẻ, chịu nhiệt tốt

  • Lực hút trung bình

  • Dùng trong loa, mô hình, thiết bị điện gia dụng

• Nam châm Neodymium (NdFeB):

  • Cực mạnh, kích thước nhỏ

  • Dễ gãy và dễ bị ăn mòn, nên thường được mạ Niken

  • Ứng dụng trong loa, tai nghe, motor, cảm biến, đồ chơi, y tế…

• Nam châm Samarium Cobalt (SmCo):

  • Đắt tiền nhưng chịu nhiệt cao và chống ăn mòn tốt

  • Dùng trong môi trường công nghiệp đặc biệt

b. Nam châm điện (Electromagnets)

Nam châm điện được tạo ra bằng cách cho dòng điện chạy qua cuộn dây dẫn quấn quanh lõi sắt. Khi có dòng điện → sinh từ, khi ngắt điện thì từ trường biến mất.

📌 Ứng dụng:

• Cần cẩu nâng sắt thép

• Rơ-le, máy phát điện, động cơ điện

• MRI trong y tế

🔎 Các loại nam châm theo hình dạng

Ngoài phân loại theo vật liệu, nam châm còn được chia theo hình dạng để phục vụ các nhu cầu khác nhau:

Hình dạng	Ứng dụng phổ biến
Dạng tròn (D)	Gắn bảng, đồ chơi, cảm biến, treo vật nhẹ
Hình chữ nhật	Cửa tủ lạnh, khóa nam châm, bộ lọc từ
Vòng tròn (khoét lỗ)	Gắn vít, làm rotor motor
Thanh dài	Cảm biến, cơ khí, định hướng từ tính
Nam châm hình cung (chữ C, chữ U)	Motor, máy phát điện

✅ Tóm tắt nhanh